نگهداری موجودی مواد و کالا
طبق استاندارد حسابداری موجودی مواد و کالا دارای دو استاندارد است:
سیسنم ادواری، سیستمی است که در آن حساب موجودی مواد و کالا حساب فعالی نیست یعنی با هر ورودی که وارد انبار می‌شود حساب خرید کالا بدهکار می‌شود و با هر خروجی حساب فروش بستانکار می‌شود، بنابراین موجودی شما در تراز آزمایشی همواره نشان دهنده موجودی کالای اول دوره می‌باشد که نقص به حساب می‌آید. دلیل چیست؟
زیرا نمی‌تواند اطلاعات را به موقع در اختیار مدیریت قرار دهد.
سیستم دائمی سیستمی است که در آن موجودی مواد و کالا حساب فعالی است و همزمان با خرید موجودی مواد و کالا بدهکار می‌شود و همزمان با فروش موجودی مواد و کالا بستانکار می‌شود. مانده موجودی مواد و کالا همواره نشان دهنده موجودی واقعی انبار است. در دوره‌های آموزش حسابداری اصفهان کلیه‌ی این مباحث به تفصیل توضیح داده می‌شود.
مزایای سیستم ثبت ادواری موجودی‌ها
مزایای سیستم ثبت ادواری موجودی‌ها عبارت است از:
- سادگی
- پایین بودن مخارج بکارگیری
معایب سیستم ثبت ادواری موجودی‌ها
معایب سیستم ثبت ادواری موجودی‌ها عبارت است از:
- عدم تهیه گزارش مالی در هر زمان
- عدم تهیه اطلاعات به موقع موجودی‌ها
تفاوت سیستم ادواری با دائمی
تفاوت سیستم ادواری با دائمی به شرح زیر است:
سیستم ادواری
موجودی کالا پایان دوره – خرید + موجودی اول دوره = بهای تمام شده کالای فروش رفته
سیستم دائمی
بهای تمام شده کالای فروش رفته – خرید + موجودی اول دوره = موجودی پایان دوره
روش ثبت دائمی موجودی کالا
در این شیوه، کالاهای خریداری شده در مدت زمان دوره‌ی مالی به حساب موجودی کالا بدهکار می‌شود و زمانی که کالایی به فروش می‌رسد، بهای تمام شده آن از حساب موجودی کالا خارج می‌شود.
در سیستم ثبت دائمی، هنگام خرید کالا، حساب موجودی کالا بدهکار می‌شود و زمان فروش کالا، علاوه بر ثبت مربوطه به فروش ثبت دیگری هم بابت کاهش موجودی در دفاتر ثبت می‌شود.
بدین صورت که حساب بهای تمام شده کالای فروش رفته بدهکار شده و حساب موجودی کالا بستانکار خواهد شد. لذا در هر زمان مانده‌ی حساب موجودی کالا در دفاتر، میزان موجودی‌های کالای مؤسسه را نشان می‌دهد. به همین علت در روش ثبت دائمی موجودی کالا به روش دائمی، موجودی کالا و همچنین بهای تمام شده کالای فروش رفته در هر زمان از سال از روی دفاتر قابل تشخیص است. با این وجود در صورت استفاده از این شیوه در پایان هرسال مالی مقدار موجودی کالای پایان دوره نیز مورد شمارش قرار گرفته می‌شود تا از ثبت‌های حسابداری طی دوره اطمینان حاصل گردد.
این مباحث از سرفصل‌های مهم دوره‌های آموزش حسابداری پیشرفته در اصفهان به شمار می‌آید.
روش ثبت ادواری موجودی کالا
در این سیستم، هنگام خرید کالا، حساب خرید بدهکار می‌شود و همچنین مدت فروش کالا، کاهش موجودی در دفاتر ثبت نمی‌گردد. همچنین در این سیستم مشخص کردن میزان موجودی کالا در طول سال از روی دفاتر امکان پذیر نیست، بلکه هنگامی که نیاز باشد میزان موجودی کالا و همچنین میزان بهای تمام شده‌ی کالای فروش رفته مشخص شود، ابتدا باید میزان موجودی کالای پایان دوره تعیین گردد و سپس بهای موجودی کالای پایان دوره از جمع موجودی کالای اول دوره و خریدهای طی دوره کسر گردد تا بهای تمام شده‌ی کالای فروش رفته مشخص شود.
موجودی کالا در پایان هر دوره مالی، به صورت طبیعی موجودی کالای ابتدای دوره‌ی بعد است.
روش‌های نگهداری و قیمت‌گذاری موجودی کالا چیست؟
روش‌های نگهداری موجودی کالا در حسابداری به دو روش دائمی و ادواری و همچنین روش‌های قیمت‌گذاری کالاها در حسابداری به روش‌های (فایفو، لایفو، میانگین موزون و شناسایی ویژه) دسته‌بندی می‌شود.
روش دائم
در این روش تغییرات در موجودی کالا اعم از خرید، برگشت از خرید، فروش، برگشت از فروش به صورت ریالی در حسابی تحت عنوان حساب موجودی کالا و به طور مقداری در سیستم انبار ثبت و نگهداری می‌شود، به طوری که بعد از هر تغییری، موجودی کالا نشان دهنده مقدار واقعی موجودی کالا و همچنین سیستم انبار نشان دهنده میزان واقعی موجودی کالا می‌باشد.
بهای تمام شده کالای مصرف شده و فروش رفته بعد از هر تغییری قابل دسترس می‌باشد. مراحل حسابداری این روش بدین شرح است:
خرید
موجودی کالا (مقدار خریداری شده*نرخ خرید) بدهکار
حسابهای پرداختنی– تفصیل تامین کننده بستانکار
برگشت از خرید
حسابهای پرداختنی – تفصیل تامین کننده بدهکار
موجودی کالا (مقدار برگشت داده شده *نرخ) بستانکار
- مصرف مواد (ارسال مواد اولیه به خط تولید جهت تولید محصول)
کالای در جریان ساخت بدهکار
موجودی کالا بستانکار
برای مشخص کردن میزان مصرف موجودی کالا نرم افزار مبلغ را به یکی از روش‌های جریان هزینه از جمله اولین صادره از اولین وارده (FIFO)، اولین صادره از آخرین وارده (LIFO)، میانگین موزون (WA) و همچنین شناسایی ویژه محاسبه کرده و در این جا کل میزان مصرف و مقدار به همراه ریال مصرف در نرم افزار انبار به صورت جداگانه کالا ثبت گردیده و از مانده موجودی کالا کسر خواهد شد.
- تحویل کالا به مشتری بابت فروش:
بهای تمام شده کالای فروش رفته بدهکار
موجودی کالا بستانکار
- این ثبت به واسطه نرم افزار انبار ثبت می‌شود، ثبت فروش کالا توسط نرم افزار فروش بدین شرح ثبت می‌شود:
حسابهای دریافتنی – تفصیل مشتری بدهکار
فروش داخلی مخصولات بستانکار
محاسبه مبلغ بهای تمام شده کالای فروش رفته، مانند مصرف به یکی از روش های جریان هزینه از جمله اولین صادره از اولین وارده (FIFO ) ، اولین صادره از آخرین وارده (LIFO)، میانگین (AVE) و شناسایی ویژه به واسطه‌ی نرم افزار محاسبه خواهد شد. در این صورت نیز میزان بهای تمام شده کالای فروش رفته در نرم افزار و مقدار به همراه ریال آن در نرم افزار انبار به ثبت رسیده و از مانده موجودی کالا کسر خواهد شد.
- تحویل کالای به انبار بابت برگشت از فروش:
موجودی کالا بدهکار
بهای تمام شده کالای فروش رفته بستانکار
- این ثبت به واسطه‌ی نرم افزار انبار ثبت می‌شود، ثبت برگشت فروش کالا توسط نرم افزار فروش بدین صورت ثبت می‌شود:
برگشت از فروش داخلی محصولات بدهکار
حسابهای دریافتنی – تفصیل مشتری بستانکار
- پایان دوره:
ثبتی ندارد.
روش ادواری
نگهداری موجودی
در این روش حساب موجودی کالا در طول سال نشان دهنده موجودی کالای ابتدای دوره می باشد و در طول دوره، هیچ تغییری در این حساب رخ نخواهد داد و رخدادهایی از جمله خرید،برگشت از خرید، فروش، برگشت از فروش و … در حساب‌هایی به جز موجودی کالا لحاظ می‌شود و فقط پایان هر دوره حساب موجودی کالا بابت موجودی پایان دوره تعدیل خواهد شد، نام گذاری این شیوه به ادواری نیز به همین علت است.
مراحل حسابداری این روش به شرح زیر می‌باشد:
- خرید:
خرید (مقدار خریداری شده*نرخ خرید) بدهکار
حسابهای پرداختنی– تفصیل تامین کننده بستانکار
- برگشت از خرید:
حسابهای پرداختنی – تفصیل تامین کننده بدهکار
برگشت از خرید (مقدار برگشت داده شده*نرخ) بستانکار
- مصرف مواد (ارسال مواد اولیه به خط تولید جهت تولید محصول)
ثبتی ندارد
- تحویل کالا به مشتری بابت فروش:
این روش در نرم افزار انبار ثبتی ندارد و ثبت فروش کالا نیز به واسطه نرم افزار فروش به صورت زیر ثبت می‌شود:
حسابهای دریافتنی – تفصیل مشتری بدهکار
فروش داخلی محصولات بستانکار
- تحویل کالای به انبار بابت برگشت از فروش:
- این روش در نرم افزار انبار ثبتی ندارد، ثبت برگشت فروش کالا توسط نرم افزار فروش بدین صورت ثبت می‌شود:
برگشت از فروش داخلی محصولات بدهکار
حسابهای دریافتنی – تفصیل مشتری بستانکار
- پایان دوره:
بهای تمام شده کالای فروش رفته بدهکار
موجودی کالا (به بهای موجودی کالای اول دوره) بستانکار
موجودی کالا (به بهای موجودی کالای پایان دوره) بدهکار
بهای تمام شده کالای فروش رفته بستانکار
نکته: به این که کنترل موجودی کالای را از لحاظ مقداری برای تامین حداقل‌ها و از دست ندادن بازار مشتریان به علت نداشتن موجودی کالا، از موارد الزامی مورد نیاز شرکت‌هاست و همچنین در حسابداری موجودی کالا به روش ادواری این اصل، پاسخ داده نمی‌شود، در نرم افزار تامین کنندگان و انبار سپیدار از روش حسابداری دائم استفاده شده است و کلیه‌ی مسائل و مواردی که عنوان می‌شود بر اساس روش دائم نگهداری موجودی کالاست.
اجرا شده توسط “استاد نیلوفر نامی”
نگارش، موسسه حسابداری محاسبان آفاق اسپادانا، تیرماه 1399
دیدگاه خود را ثبت کنید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.