تاریخ تعلق مالیات چیست؟

تاریخ تعلق مالیات در مورد عرضه کالا، ارائه خدمات و صادرات و واردات است.

الف) در مورد عرضه کالا

تاریخ صورتحساب، تاریخ تحویل کالا یا تاریخ تحقق معامله کالا، هرکدام که مقدم باشد، حسب مورد
در موارد مذکور در تبصره (ماده 9) این قانون، تاریخ ثبت دارایی در دفاتر یا تاریخ شروع استفاده، هرکدام که مقدم باشد یا تاریخ برداشت، حسب مورد
در مورد معاملات موضوع (ماده 9) این قانون، تاریخ معاوضه

ب) در مورد ارائه خدمات

تاریخ صورتحساب یا تاریخ ارائه خدمت، هرکدام که مقدم باشد حسب مورد
در مورد معاملات موضوع (ماده9) این قانون، تاریخ معاوضه

ج) در مورد صادرات و واردات: در مورد صادرات، هنگام صدور (از حیث استرداد) و در مورد واردات تاریخ ترخیص کالا از گمرک و درخصوص خدمت، تاریخ پرداخت مابه ازاء

تبصره

در صورت استفاده از ماشین‌های صندوق، تاریخ تعلق مالیات، تاریخ ثبت معامله در ماشین می‌باشد. قبل از مهرماه سال 87 یعنی قبل از ماده 11 ما هیچ حکمی قانون جهت شناسایی درآمد نداشتیم به همین لحاظ شناسایی درآمد تابع استانداردهای حسابداری بود. کشور ما قانون مدار و تابع قوانین لحاظ شده می‌باشد به همین دلیل حکم (ماده11) وضع شد.
ما ممکن است بین قانون و استاندارد مغایرت پیدا کنیم. در این صورت در زمان مغایرت کدام مورد را باید لحاظ کرد؟ عدم رعایت استاندارد طبق استاندارد (707) سازمان حسابرسی موجب گزارش مردود و از طرف دیگر عدم رعایت قانون موجب بی‌اعتباری دفاتر می‌شود.

چاره؟

باید استاندارد را به حدی رعایت کنیم که موجب شکستن قانون نشود.
الف :در مورد عرضه کالا

تاریخ صورتحساب، تاریخ تحویل کالا یا تاریخ تحقق معامله کالا، هرکدام که مقدم باشد، حسب مورد
در موارد مذکور در تبصره ماده (4) این قانون، تاریخ ثبت دارایی در دفاتر یا تاریخ شروع استفاده، هرکدام که مقدم باشد یا تاریخ برداشت، حسب مورد

بند 2 ماده 16 آئین نامه جدید و بند 2 ماده 20 آئین نامه قبل تحریر دفاتر می‌گوید عدم ثبت یک رویداد مالی موجب رد دفاتر می‌شود.

در مورد معاملات موضوع ماده (9) این قانون، تاریخ معاوضه. در این مورد بحث بین کالای امانی و معاوضه است.

ماده 9. معاوضه کالاها وخدمات در این قانون، عرضه کالا یا خدمت از طرف هر یک از متعاملین تلقی و به طور جداگانه مشمول مالیات می‌باشند.

اگر حسابداری به طور کاملا درست انجام شود این سه تاریخ بر هم منطبق می‌شوند. زیرا زمانی که یک معامله محقق شد طبق استاندارد 3، مالکیت و مخاطره‌اش منتقل شده و ما باید درآمد شناسایی کنیم که تمامی این مفاهیم در دوره آموزش حسابداری اصفهان تدریس می‌شود.

شناسایی کردن درآمد به چه منظور است؟

یعنی باید صورتحساب صادر کنیم. لازم به ذکراست که قانون یعنی چارچوب دادن به رفتار افراد برای جلوگیری از تقلب به همین دلیل نیز این سه قانون وضع شده است.

اگر ما فرض کردیم که کالای ما،کالای امانی است و به عنوان کالای امانی شناسایی کردیم و متوجه شدیم که کالای امانی است و سپس مامور مالیاتی ثابت کرد کالا، کالای امانی نبوده و کالای معاوضه بوده است، تبعاتش چیست؟

مشمول ارزش افزوده می‌شود.
مشمول معاملات فصلی می‌شود.
مشمول عدم صورتحساب می‌شود.

که شامل جریمه، خسارت و … می‌شود که تمام این‌ها به دلیل ثبت نادرست است.

تشخیص این که کالای ما چه زمانی کالای امانی است و چه زمانی کالای معاوضه چگونه است؟

ماده (9) قانون مالیات بر ارزش افزوده: معاوضه کالاها و خدمات در این قانون عرضه کالا یا خدمات از طرف هر یک از معاملین تلقی و به طور جداگانه مشمول مالیات می‌باشد.
ماده (464) قانون مدنی: معاوضه عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین، مالی می‌دهد به عوض مال دیگر که از طرف دیگر اخذ می‌کند. بدون ملاحظه اینکه یکی از عوضین مبیع و دیگری ثمن باشد.
ماده (619) قانون مدنی: امین باید عین مالی را که دریافت کرده است رد نماید.

در صورتی که نتوانیم تشخیص دهیم کالای ما کالای امانی است یا معاوضه، ملزم به پرداخت جریمه می‌شویم و با رد نکردن معاملات فصلی موجب جرم مالیاتی می‌شویم.

سوال: ما مواد اولیه خریداری کرده و تحویل شرکت هم گروه خود می‌دهیم و پس از 6 ماه مواد اولیه را پس می‌گیریم.حال این کالا، امانی است یا معاوضه؟معاوضه است.

چرا؟

دلیل را با ذکر تفاوت کالای امانی و معاوضه بیان می‌کنیم:

در کالای امانی مالکیت کالای دریافتی و برگشتی منتقل نمی‌شود. یعنی حق تصرف (زمانی که کالایی به فرد می دهیم حق تصرف دارد، می‌تواند درتولید کالای خود مصرف کرده و به فروش برساند که در اینصورت اصل تطابق درآمد و هزینه رعایت نمی‌شود)
کالای امانی یک حساب دائمی و معاوضه یک حساب موقت است.
حق تصرف در کالای دریافتی و برگشتی در کالای امانی وجود ندارد اما درمعاوضه وجود دارد.
خصوصیت کالای برگشتی نسبت به کالای دریافتی در کالای امانی عین ودرمعاوضه مثل است.

بر فرض مثال اگر ما یک پیچ گوشتی از کسی قرض گرفتیم و پس از اتمام استفاده به فرد پس دادیم اصل (عین) را رعایت کرده‌ایم و اگر آن پیچ گوشتی را در ساخت کالا به کار بردیم و به جای آن یک پیچ گوشتی دیگر تحویل فرد دادیم اصل (مثل) را رعایت کرده‌ایم.
از نظر اصول حسابداری کالای امانی یک حساب دائمی و معاوضه یک حساب موقت است.

ثبت کالای امانی و معاوضه:

ثبت امانی

کالای امانی 1000

طرف کالای امانی 1000

ثبت معاوضه

خرید ورق 1000

اعتبار 90

فروش ورق 1000

مالیات بر ارزش افزوده 90

نکته: امانی در مورد کالا و تهاتر و برات در مورد وجه است.
ب: در مورد ارائه خدمات
تاریخ صورتحساب یا تاریخ ارائه خدمات، هرکدام که مقدم باشد، حسب مورد
در مورد معاملات موضوع ماده (9) این قانون، تاریخ معاوضه
ج: در مورد صادرات و واردات
در مورد صادرات، هنگام صدور (از حیث استرداد) و در مورد واردات تاریخ ترخیص کالا از گمرک و در خصوص خدمت، تاریخ پرداخت مابه ازا.
طبق استاندارد شماره 3 حسابداری زمان شناسایی درآمد هنگام انتقال مخاطره و مالکیت می‌باشد.

درآمد عملیاتی حاصل از فروش کالا باید زمانی شناسایی شود که کلیه شرایط زیر تحقق یافته باشد:

انتقال مخاطرات و مزایای عمده مالکیت کالا
عدم وجود هیچ گونه دخالت مدیریتی مستمر نسبت به کالا در حدی که معمولا با مالکیت همراه است یا عدم کنترل موثر نسبت به کالا
اندازه گیری مبلغ درآمد به گونه‎‌ای اتکا پذیر
متحمل بودن جریان ورود منافع اقتصادی به واحد تجاری
اندازه گیری مخارج مربوط به کالای فروش رفته به گونه‌ای اتکا پذیر
گزارش معاملات فصلی در زمان انتقال مخاطره و مالکیت ارائه گردد.

آیا همیشه می‌شود استاندارد 3 را به کار برد؟ خیر، زیرا اصل تطابق درآمد و هزینه رعایت نمی‌شود. اصول حسابداری به حدی اهمیت دارد که هیچ استانداردحسابداری نمی‌تواند به آن خدشه وارد کند.

تاریخ تعلق مالیات
اجرا شده توسط:
استاد علیرضا نریمانی
ریاست اسبق سازمان ارزش افزوده استان اصفهان
تاریخ تعلق مالیات